Loopt het goed af? Of dempen we de put als het kalf verdronken is?
Afgelopen dinsdagavond was er een oordeelsvormende raad over de bestemmingswijziging voor wéér een chaletpark in de uiterwaarden. Nu voor SOOF, het voormalig Verkrema, bij de pont naar Amerongen.
Dijkwacht Buren liet van zich horen
Voor de hele tekst zie onder. Dijkwacht vroeg of de gemeente wel weet dat de regering geen bebouwing meer wil in de uiterwaarden? Wat er gebeurd bij plots hoogwater zoals in Valkenburg? Of er calamiteitenplannen zijn voor alle chaletparken in de uiterwaarden in de gemeente Buren? En wie de overstroming schade van bewoners en ondernemers betaalt omdat we er ons niet tegen kunnen verzekeren. SOOF, die zal dan vast failliet zijn.
De wethouder antwoordde dat de eigenaar van SOOF heeft gezegd dat hij de tientallen Chalets in 2 dagen weg kan halen.
Ziet u het voor zich als dan in een paar dagen honderden chalets van de Loswal, SOOF en Het Eiland van Maurik op trailers over de dijk verplaatst worden? Is de wethouder nou te goedgelovig? Of ‘dempen we de put als het kalf verdronken is’?
Wat denkt u, loopt dit wel goed af?
Dijkwacht vindt het goed dat de gemeente om officiële calamiteitenplannen vraagt. Dijkwacht vindt dat die door een onafhankelijk partij moeten worden getoetst en door de gemeente goed gekeurd voordat er vergunningen of bestemmingswijzigingen worden toegestaan. Want welke slager mag zijn eigen vlees keuren?
Komende dinsdag, 12 september, stemt de gemeenteraad erover. Hopelijk durft de gemeenteraad een dergelijke toets te eisen van de wethouder. We zijn benieuwd.
Inspreken op de raadsvergadering van 5 september 2023
Over het verzoek om wijziging bestemmingplan recreatieterrein Soof, voorheen Verkrema, Rijnbandijk 6 a en 10 a en Schans 3.
Namens Dijkwacht Buren, door Pier Vellinga.
Klik op afbeelding voor video van de gemeenteraad
Deze zomer zien we hoe klimaatverandering leidt tot overstromingen. In juli 2021 was het raak in Nederland, Duitsland en België met totaal 224 dodelijk slachtoffers, met alleen al in Valkenburg een schade van 400 miljoen euro.
Klimaatverandering gaat de komend jaren verder, zee en lucht worden nog warmer en de maximale regenval neemt toe, plaatselijk met 40 % en meer Dat heeft consequenties voor de rivier. Door zeespiegelstijging kan het rivierwater minder gemakkelijk weg en door meer extreme regenval verwachten we veel hogere piekafvoeren ook nu al.
De evacuatie van 250.000 mensen in de Betuwe met al hun vee, kippen en andere huisdieren lijkt vergeten te zijn. Na deze bijna-ramp in 1995 besloot het kabinet tot het “stoppen met bouwen in de uiterwaard”.
Er is ondertussen ruim 2 miljard euro aan belastinggeld besteed aan maatregelen om de rivier meer ruimte te geven. Zelfs huizen zijn hiertoe afgebroken. Toch werden hier een daar door projectontwikkelaars geitenpaadjes gevonden in de uiterwaard te bouwen zoals in Arnhem waar dan wel weer een nieuwe nevengeul is gemaakt ter compensatie.
Daarom waarschuwde vorig jaar de Deltacommissaris, ik citeer: “accepteer geen nieuwe ….buitendijkse ontwikkelingen in het waterbergend en stroom voerend gebied van de grote rivieren en ruim bestaande overstromingsgevoelige objecten geleidelijk op”.
Het kabinet, minister Harbers en Staatssecretaris van Heijnen kondigden vorig jaar een bouwverbod aan, ik citeer uit de brief aan de Tweede Kamer “We staan in de uiterwaarden geen nieuwe bebouwing meer toe............ruimtelijke plannen van de gemeenten en provincies worden hierop aangepast”. Deze brief is bekend bij de gemeente en Rijkswaterstaat.
De boodschap helder. Wij worden er dagelijks aan herinnerd door de overstromingen elders in de wereld. Toch zien wij hier in de Raadzaal vandaag een voorstel voor de bouw van 106 recreatiewoningen in de uiterwaard, in onze gemeente. Woningen buitendijks die niet kunnen worden verzekerd.
Met dit plan brengt de gemeente haar eigen inwoners extra in gevaar. Het gaat niet alleen om schade voor de eigenaren van de recreatiewoningen maar ook toename van de kans op overstroming verderop. Die huisjes eenmaal losgeslagen door de stroming zijn ongeleide projectielen die botsen tegen de dijken.
De dijken rondom de Betuwe zijn al veel minder sterk dan verder naar het westen. De Betuwe is aangewezen als overloopgebied om bij extreem hoogwater het westen van het land te sparen. De kans dat de Betuwe overstroomt is meer dan tien keer zo groot als in het westen van ons land.
Nu naar de voorwaarden waaronder dit plan mag worden uitgevoerd. Rijkwaterstaat heeft als voorwaarde gesteld dat bij extreem hoogwater alle recreatiewoningen moeten worden weggehaald, ook die 63 die op het verhoogde gedeelte gepland zijn. Deze woningen staan op het niveau van de zomerdijk. De echte dijk, de winterdijk ligt ruim twee meter hoger. Het is nog niet zolang geleden dat de zomerdijken overstroomden. In de vergunning aanvraag stelt Soof dat de huisjes tijdig zullen worden weggehaald, maar dat lijkt ons als dijkwacht nu juist het probleem.
Er staan in Rivierenland nogal wat kwetsbare huisjes in de uiterwaarden. Bij hoogwater ontstaat een rush op diepladers en kranen. Maar wie zich de bijna-ramp van 1995 herinnert weet dat in de aanloop naar het hoogwater van toen, de militairen het gebied overnamen en als eerste een verbod kwam op het rijden met vrachtauto’s op de dijk. Het is volgens ons onwaarschijnlijk dat je alle recreatiewoningen bij extreem hoogwater tijdig kunt weghalen.
Zo’n 1995 gebeurtenis of erger komt op enige termijn eens per 10 jaar voor. Dat wil zeggen dat de recreatiewoningen dan elk jaar een kans hebben van 1 op 10 om te overstromen tenzij je de woningen tijdig weghaalt.
Wij begrijpen uit de stukken die zijn voorgelegd dat de gemeente heeft gevraagd om een calamiteitenplan. Dat moet de raad toch hebben voordat over de bestemmingswijziging geoordeeld kan worden.
Belangrijke vragen uit onze zienswijze zijn niet beantwoord:
- Welke organisatie stelt vast wat “extreem hoogwater” is? Wat is het niveau waarop dat is vastgesteld. Zie de aanvraag.
- Hoeveel dagen van tevoren is bekend wanneer het extreem hoogwater wordt bereikt?
- Welke partij is wettelijk aansprakelijk voor het verplaatsen van de woningen, de eigenaren of de parkbeheerder?
- Welke rechtspersoon is aansprakelijk voor de schade wanneer de woningen niet tijdig zijn verplaatst, schade aan de woningen en schade aan de dijk? IS dat de eigenaar of de parkbeheerder?
- Welke partij is aansprakelijk indien de rechtspersoon onder 5 inmiddels failliet is?
Verder lezen we dat er nog geen toetsing van plannen heeft plaatsgevonden aan de waterwet. Daarop vooruitlopen is toch niet toegestaan?
Verder hebben we vragen over het ophogen van de uiterwaard. Het gebied is volgens de aanvraag met 30 cm opgehoogd. De foto’s die wij in ons bezit hebben geven eerder aan een ophoging van 50 cm of nog meer. RWS en de ODR hebben de ophoging van de uiterwaard getoetst op basis van wetsartikelen over “droge oevergronden”. Uit onze correspondentie met RWS blijkt dat de ophoging niet is getoetst aan de Beleidslijn Grote Rivieren.
Kortom: wij zien grote tekortkomingen in deze aanvraag, bij de gemeente en bij RWS. De vijf vragen van onze zienswijze, zie hierboven zijn door de gemeente in de nota zienswijzen onvoldoende beantwoord, de toetsing van de ophoging aan de Beleidslijn Grote rivieren hebben we gemist en de brieven van de Deltacommissaris en van de minister zijn kennelijk niet serieus genomen.
Zoals duidelijk mag zijn: de dijkwacht zet grote vraagtekens bij de bouw van zoveel recreatiewoningen ook in verband met de reeds bestaande druk op verkeersveiligheid en met het oog op de druk op natuur en landschap, zoals wij uitvoerig hebben aangegeven in onze zienswijze.
De reacties die de gemeente geeft op de vele ingediende zienwijzen komt er in bijna alle gevallen op neer dat er weinig verandert ten opzichte van de oude situatie waar op deze plaats een grote familie seizoen camping staat. Maar het klimaat is wel verandert, de klimaatrampen zien we op vele plaatsen in de wereld. Tegelijk gaat het hier om woningen van 300.000 en 400.000 euro per stuk die bij wegspoelen veel gevaarlijker zijn dan een aantal stacaravans en tenten.
En tot slot: het is toch raar dat de gemeente akkoord geeft op een plan waarbij al die huizen individuele eigenaars krijgen. In wezen bouw je een dorp van 106 woningen met grond aan 106 nieuwe eigenaren en dat in de uiterwaard.
Bouwen in de uiterwaard komt volgens ons neer op het creëren van je eigen ramp. Zo’n extreem hoogwater komt voor de eigenaren en autoriteiten altijd onverwacht, kijk maar op het nieuws na een overstroming. Door tegen de adviezen van de Deltacommissaris en de ministers in te gaan komt neer op het creëren van je eigen ramp. Misschien pas over 20 of 30 jaar, maar het kan ook volgend jaar zijn.
Bestuur Dijkwacht Buren, 5 september 2023.
